Als je nu naar België of Duitsland gaat, merk je eigenlijk niets van de grens. Dat komt omdat je tussen veel Europese landen vrij mag reizen. Maar de buitenste grenzen van Europa worden wel bewaakt. Er worden zelfs hekken gebouwd. Zoals op de grens tussen Servië en Hongarije. En tussen Marokko en Spanje. Zo wordt het voor vluchtelingen moeilijk gemaakt om Europa in te komen.
Muren zijn een hindernis voor reizigers. Je kunt door een hek bijvoorbeeld niet reizen zoals je wilt. De weg houdt op bij de muur. Vaak zijn er maar een paar plekken waar je door een muur heen kunt. Vaak staan de muren op een grens. Zo wordt een land afgesloten. Voor mensen van buiten het land. Zij kunnen er zonder de juiste papieren niet in. Vaak geldt dit voor vluchtelingen. Of mensen die in het land willen gaan wonen en werken.
Voorbeelden
Al sinds de Oudheid worden er muren gebouwd. Zoals de Muur van Hadrianus, de naam van een Romeinse keizer. De langste muur in de wereld is de Chinese Muur. Een hele beroemde is ook de Berlijnse Muur. Nadat deze gesloopt was, dachten mensen dat er nooit meer muren gebouwd werden. Dit bleek niet waar, zelfs niet in Europa. Ook op de grens tussen de Verenigde Staten van Amerika en Mexico is een hek gebouwd. Waarom werden deze vier muren gebouwd? Wanneer en hoe zijn ze gebouwd. Zijn ze nu nog te zien?
Muur van Hadrianus
In de Oudheid veroverden de Romeinen een deel van Engeland (Britannia). Keizer Hadrianus liet op de grens een muur bouwen. Deze 117 km lange muur liep dwars over het land. Waar nu ongeveer de grens met Schotland ligt. De muur moest de Romeinen scheiden van de ‘barbaren’. Dat was het volk de Picten, die bovenin Engeland woonden. De Muur van Hadrianus werd gebouwd tussen 122 en 128 n. Chr. De muur was gemaakt van bakstenen en plaggen. Hij was op veel plekken drie meter dik en bijna vijf meter hoog. Ervoor lag ook nog een greppel. De muur werd goed verdedigd. Er waren 14 grote en 80 kleinere forten.
De opvolger van keizer Hadrianus liet verder naar het noorden ook een muur aanleggen. De Muur van Antoninus werd vanaf 142 n. Chr gebouwd. Deze liep ook dwars over het land. Rond 400 n. Chr. werd het West-Romeinse Rijk aangevallen. Een belangrijke reden is dat volken van buiten het Rijk naar de grenzen trekken. De Romeinse soldaten verlaten Britannia. Zij moeten terug naar Rome om de stad te verdedigen. De Muur van Hadrianus verliest zijn functie. Mensen uit de buurt gebruiken daarna de bakstenen om bijvoorbeeld huizen mee te bouwen. De muur is nu dus niet meer helemaal compleet. Er loopt een wandelroute van kust naar kust langs de muur. Op sommige stukken lopen de wandelaars zelfs nog over de Muur van Hadrianus.
Chinese Muur
Al in de 7e eeuw v. Chr. stonden er muren in China. Het land was toen verdeeld in verschillende rijken. Op de grenzen tussen deze rijken werden muren gebouwd. In de 2e eeuw v. Chr. kreeg China één leider. De muren werden toen samengevoegd. Dit was om de noordgrens te verdedigen. Toen de Mongolen in de 13e eeuw China veroverden, was de muur niet meer nodig. Dit volk had namelijk ook het steppegebied in het noorden in hun macht. Maar er kwam een grote verandering toen de keizers uit de Ming-familie de Mongolen verdreven. Hierna was een goede verdediging juist belangrijk. De oude muur werd uitgebreid en versterkt. En uit deze tijd (1368-1644) komt de Chinese Muur, zoals we die kennen.
De muur wordt in het Chinees de ‘lange muur van 10.000 li’ genoemd. In kilometers is hij 6300 km lang. De muur bestaat uit aarde en bakstenen. Hij is niet recht, maar slingert door het berglandschap. Er waren veel wachtposten. Met rooktekens werden boodschappen doorgestuurd. Aan het begin van de 17e eeuw verloor de Ming-familie de macht. Een groep genaamd Mantsjoes bedreigde het land en bezette Peking. De laatste Mingkeizer pleegde zelfmoord. Hierna werd de ‘Grote Muur’ geopend. De Mantsjoes veroverden China en de keizer kwam uit een andere familie. De grenzen van China kwamen verder naar het noorden en westen te liggen. Hierdoor verloor de Chinese Muur zijn functie.
De Chinese Muur is een bekende bestemming voor reizigers. Er bestaan nog steeds grote delen van. Sommige stukken zijn slecht, omdat veel bakstenen ergens anders voor gebruikt werden. Reizigers kunnen daarom niet meer helemaal over de muur lopen. Omdat de muur zo lang en bekend is, vonden mensen het gek dat Marco Polo er niets over schreef. Ze dachten hierdoor zelfs dat hij niet echt in China geweest was. In een oud stripverhaal werd verteld dat de muur zichtbaar is vanaf de maan. Lang werd gedacht dat dit waar is, maar dat bleek niet zo te zijn toen mensen echt de ruimte in gingen. De muur is wel heel lang, maar te smal om vanaf zo’n afstand te zien.
Berlijnse Muur
Na de Tweede Wereldoorlog werd de stad Berlijn verdeeld in vier delen. Net zoals Duitsland ook opgedeeld werd. De stad lag in het deel van de Sovjet-Unie. Maar er was ook een Amerikaans, Engels en Frans deel. In 1949 werden de westerse delen van Duitsland samengevoegd in de Bondsrepubliek (BRD). Het Sovjet-Unie deel, Oost-Duitsland ging de Duitse Democratische Republiek (DDR) heten. De verschillen in welvaart werden steeds groter. Daardoor wilden steeds meer mensen vanuit het arme DDR naar het rijke BRD. Vanaf 1952 werden West- en Oost-Duitsland afgescheiden met een echte grens. Alleen in Berlijn was die grens moeilijk te bewaken, omdat het zo’n grote stad was. Tussen 1949 en 1961 verlieten 2,6 miljoen mensen Oost-Duitsland. Het waren vooral slimme mensen die belangrijk werk deden. Dit zorgde voor problemen voor de economie van de DDR.
Op 13 augustus 1961 werden de Berlijners wakker in een verdeelde stad. In die nacht was met prikkeldraad de grens afgesloten. Al snel werd dit vervangen door een betonnen muur van in totaal 160 kilometer lang. Er waren een aantal poorten. Maar daar kon je alleen doorheen met de juiste papieren. Mensen die probeerden te vluchten uit Oost-Berlijn werden beschoten. Vooral de eerste tijd waren er nog mogelijkheden om via ramen van huizen aan de grens over te steken of tunnels te graven. In totaal zijn er zeker 200 vluchtende mensen gedood. De Berlijnse Muur was bedoeld om de inwoners van de DDR binnen het land te houden.
De Berlijnse Muur bleef bestaan tot in 1989. In mei van dat jaar werd als eerste de grens tussen Hongarije en Oostenrijk geopend. Veel mensen vertrokken voorgoed naar het westen. Op de avond van 9 november hield een leider van de DDR een toespraak. Hij vertelt dat iedere burger vrij mocht reizen. Op de vraag vanaf wanneer, antwoordt hij ‘onmiddellijk’. Diezelfde avond komen duizenden mensen naar de Berlijnse Muur. De grenswachten hebben geen nieuwe bevelen gekregen en weten niet wat ze moeten doen. Ze laten uiteindelijk net voor middernacht de Oost-Berlijners vrij de grens overgaan. Die worden aan de andere kant juichend opgewacht. Nog diezelfde nacht worden al stukken muur uitgehakt. Een jaar later is Duitsland weer één land en is de muur afgebroken. Stukken van de muur zijn over de hele wereld terecht gekomen. Vooral omdat de ‘val’ van de Berlijnse Muur nieuwe hoop bracht. In Berlijn staan nog twee langere stukken als herinnering. Er bestaan vele wandel- en fietsroutes die de loop van de muur volgen door de stad.
Televisieserie De Muur
Presentator Menno Bentveld vertelt in de televisieserie De Muur:
“Vlak na de Val van de Berlijnse Muur durfde ik te dromen van een wereld zonder muren. Maar sinds die tijd zijn er veel meer muren bij gekomen. Overal ter wereld staan ze. Ze zijn van steen, van staal of prikkeldraad. Duizenden kilometers lang. Zo beschermen mensen zich tegen anderen. Muren en hekken houden migratie niet tegen. Die wordt hooguit moeilijker en gevaarlijker. Wat muren wel doen is onze angst voor de ander vergroten. En daardoor leiden muren vaak tot onbegrip, onverschilligheid en haat. Ook wij zullen veranderen door de muren die we bouwen.”
VS-Mexico
President Trump van de Verenigde Staten wil de hele grens met Mexico afsluiten. Het verschil tussen de landen is erg groot. De VS is rijk, Mexico arm en corrupt. Veel Mexicanen steken de grens over. Ze willen werken in de VS. Vaak doen ze klusjes die de Amerikanen zelf niet willen doen. Ze worden slecht betaald, maar verdienen toch meer geld dan in Mexico. Het probleem is dat ze illegaal in de VS zijn. Het is strafbaar om zonder toestemming in een ander land te gaan wonen. Daarom worden er per jaar 100.000 Mexicanen uitgezet, terug naar Mexico.
Ook is er sinds 1994 een muur gebouwd. Die moet de stroom mensen vertragen. Van de 3300 km aan totale grens tussen de landen is nu al 1200 km afgeschermd. Er staat een stalen hek. Er rijden agenten langs die de grens controleren. Er hangen camera’s en er vliegen zelfs helikopters. Want Mexicanen proberen langs de muur toch in de VS te komen. Er zijn nog open stukken, waar de muur ophoudt. Maar als ze daarlangs gaan, moeten ze drie dagen door de woestijn lopen. Veel mensen worden toch opgepakt en teruggestuurd.
De muur stopt de economische migratie niet. Het is wel moeilijker geworden om illegaal naar de VS te gaan. Hierdoor is de stroom mensen minder geworden. Omdat Amerika illegale Mexicanen ook uitzet, zijn families uiteen gehaald. Vaak zijn de kinderen van illegalen in de VS geboren. Zij kunnen niet uitgezet worden. Soms werkt de moeder ook legaal, maar heeft zij geen papieren om de VS in en uit te gaan. Als de vader dan uitgezet wordt, is het gezin gescheiden. Moeder en kind komen niet terug naar Mexico, want dan kunnen ze de VS niet meer in. Ze kunnen elkaar alleen ontmoeten bij het hek, dat tussen hen in blijft staan.
Grenzen
Grenzen maken het nog steeds lastig om te reizen. Vaak zorgen controles aan de grens voor lange wachttijd. Van iedereen wordt het paspoort bekeken. Sommige landen weigeren bepaalde nationaliteiten. Of je mag een land niet in als je daarvoor in een specifiek land bent geweest, zoals Israël. Vaak is er ook een visum nodig. Maar ook dat ligt aan je nationaliteit. Ook of je ervoor moet betalen of aan de grens gratis een stempel krijgt.
De grenzen tussen de meeste Europese landen zijn opgeheven. Dat is bepaald met het Verdrag van Schengen (een plaats in Luxemburg). Toch worden er wel controles gehouden bij dreiging. En de buitengrenzen worden zeer streng bewaakt. Zelfs met behulp van muren. Wanneer wordt er opgehouden met het bouwen van muren? Waarschijnlijk pas er geen verschil meer is tussen rijk en arm.
In de televisieserie De Muur vertelt een Marokkaanse visser:
“Ik wil geen hekken. Nergens in de wereld. Ik ben tegen hekken. Ik wil dat de hele wereld open is. De een woont hier, de ander daar. Zodat iedereen zonder hek leeft. Die moeten ze verbieden. Waarom hebben ze het hek gebouwd? De rijken willen ongestoord leven. Ze willen de armen niet in de buurt hebben. En de armen willen rijk zijn. Zo is de wereld. Als iedereen arm is, zal het hek vanzelf verdwijnen. Als we allemaal gelijk zijn, valt het hek. Dan zullen er geen vluchtelingen meer zijn.”
